कोरोनाका कारणले झण्डै ३० प्रतिशत रोजगारी गुम्यो

सुर्खेत । कोरोना भाइरस(कोभिड–१९) कारणले सुर्खेतको वीरेन्द्रनगर बजार क्षेत्रका २९.८ को रोजगारी गुमाएका छन् । गैरसकारी संस्था सुन्दर नेपालले वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको समन्वयमा गरेको नेपालको विपद् व्यवस्थापन परियोजनाल सर्वेक्षण अनुसार २९.८ प्रतिशतले रोजगारी गुमाएको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको हो ।
कोरोना भाइरसको महामारीका बेला व्यवसायमा असर पारेको प्रतिवेदन उल्लेख गरिएको छ ।
बजारीकरणको क्षेत्रमा ६३ प्रतिशत बिक्रिमा कमी आएको २९.८ प्रतिशतले रोजगारी कटौती भएको परियोजनाका संयोजक बिष्णु न्यौपानेले जानकारी दिए । ‘५८ प्रतिशतभन्दा बढी व्यवसायसग कुनै न कुनै खालको चालु कर्जा पाएका छन् ।’ उनले भने,‘२३ प्रतिशत व्यावसायीले मात्र सरकारले दिएको सहुलियत ऋणका बारेमा जानकारी रहेको छ ।’
वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको आर्थिक अवस्था चलायमान गर्नेमा निजी क्षेत्र ५७३१ व्यापारिक संस्थाहरुले यहाँको आर्थिक गतिविधि धानेको र २०७५० जनाभन्दा बढी व्यक्ति स्वारोजगार वा रोजगारीका रुपमा संलग्न रहेको न्यौपानेले बताए । ‘यस नगरपालिकाको आय श्रोत मुख्यतया खुद्रा तथा होलसेल व्यापारका आधारित छ जसले रोजगारीको ६१.५४ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ ।’ उनले भने,‘शहरको जनसंख्याको ३४.३३ प्रतिशत यहि क्षेत्रमा रोजगार छन् ।’
वीरेन्द्रनगर नगरपालिका क्षेत्रमा खाद्य व्यवसाय तथा होटल १४.९२, उत्पादनमुलक उद्योग ९.७९, कृषिले १.२० प्रतिशत बजार हिस्सा ओगटेको न्यौपाने जनाए । महिला र पुरुषको रोजगारीको अनुपात १.४५ छ ।
तथ्यांक अनुसार १५ बर्ष वा माथि उमेरको जनसंख्या ९५३३१ रहेको र जसमध्ये २६४४० रोजगारमा रहेको, ३४०२५ बेरोजगार र ३४६९५ जना स्वइच्छाले बेरोजगार रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।
वीरेन्द्रनगर नगरपालिकामा नीजि क्षेत्रका उत्पादनमूलक क्षेत्रका २२१, सेवामूलक १५६८, पर्यटन ६, कृषि तथा वन क्षेत्रका ५३१, निर्माण २८२ गरि जम्मा २३१५ क्षेत्रमा रोजगारी उत्पन गराएको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ । ती क्षेत्रमा ६२.६ प्रतिशत पुरुष र ३७.४ प्रतिशत महिलाले रोजगारी पाएको छन् ।
वीरेन्द्रनगर बजारको आकारमा १००६ स्थानीय पसल र खुद्रा विक्रेता, ३५० होटेल, १०० वटा सुन र चाँदी बिक्री हुने पसल, १७८ इलेक्ट्रोनिक पसल, ७५ टेलरिंग पसल, २५ डेरी, ७ आर्ट शप र स्टुडियो, १०० फोटो स्टुडियो, र यस्तै अन्य व्यवसाय रहेको प्रतिवेदन उल्लेख गरिएको छ ।
विक्तिय पहुँचका आधारमा ५३.७ प्रतिशत घरधुरीको( १५,६८४ घरधुरी) बैंक खाता छ रहेको र बाँकी ४६.३ प्रतिशतको (१३,५१४ घरधुरी) बैंक खाता नभएको परियोजना प्रमुख न्यौपानेले जानकारी दिए ।
वीरेन्द्रनगर बजारमा वित्तिय संस्थाले बार्षिक रु २११,९५०,०२८.४२ कारोबार हुने गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।
कोरोनाका कारणले रोजगारी गुमाएकालाई आर्थिक सहायता
कोरोनाका कारणले रोजगारी गुमाएकालाई एसआइडीको सहयोगमा संचालित तयार नेपालको विपद् व्यवस्थापन परियोजनामार्फत कोरोनाका कारणले निम्त्याएको असरहरुलाई सामना गर्न, आर्थिक अभिबृद्धि र जिविकोपार्जनका लागी अनुसरणयोग्य नमुना कार्यक्रमहरु संचालन गरिएको परियोजनाका प्रमुख न्यौपानेले बताए । ‘पुर्न लाभको तत्कालिन आवश्यकताको सम्वोधनका लागी आर्थीक तथा अन्य श्रोतको परीचालन आयोजना २ वटा छनौट गरि रोजगारी दिएको छ ।’ उनले भने,‘नगद हस्तान्तणका लागि लाभग्राही छनौट गरि ३६१ जनालाई आर्थिक सहयोग गरिएको छ ।’
त्यस्तै, सीप विकास तालिमका सहभागी छनौट गरि ३० जना उद्यमीलाई ३२÷३२ हजार सहायता प्रदान गरिएको न्यौपानेले जानकारी दिए ।